แปรงฟันให้ถูกวิธี ต้องแปรงอย่างไร ใครยังไม่มั่นใจว่าแปรงถูกแล้ว หรือยัง มาเช็คดู

แปรงฟันให้ถูกวิธี

การทำความสะอาดช่องปาก คือสิ่งสำคัญ ที่ควรต้องทำทุกวัน ถ้าหากแปรงฟันสะอาด หรือแปรงฟันไม่ถูกวิธี ก็อาจก่อให้เกิดเกิดปัญหาสุขภาพของช่องปาก เช่น ฟันผุ เหงือกอักเสบ มีกลิ่นปาก เกิดคราบหินปูน เป็นปัญหาในเรื่องบุคลิกภาพ ความมั่นใจในการพบปะผู้คน หรือในกรณีที่ร้ายแรง อาจถึงขั้นสูญเสียฟันได้

การทำความสะอาดช่องปาก ช่วยกำจัดคราบสิ่งสกปรก และเศษอาหารที่ติดตามซอกฟัน ซึ่งเกิดขึ้นจากการรวมตัวกันของเชื้อแบคทีเรียภายในช่องปาก โดยน้ำตาล หรือคาร์โบไฮเดรตที่รับประทานเข้าไป จะกลายเป็นอาหารให้กับเชื้อแบคทีเรียดังกล่าว หากละเลยในการทำความสะอาด เชื้อแบคทีเรียเหล่านี้ จะปล่อยกรดออกมาทำลายเคลือบฟัน

เมื่อละเลยนานเข้า ก็ส่งผลให้เคลือบฟันเสียหาย จนเกิดปัญหาฟันผุตามมา หรือหากแปรงฟันไม่สะอาด คราบแบคทีเรียที่ตกค้างอยู่จนอาจเกาะติดแน่น จนท้ายที่สุดกลายเป็นคราบหินปูน การแปรงฟันทุกวันอย่างถูกวิธี จึงเป็นสิ่งจำเป็นในการรักษาสุขภาพปาก และฟัน รวมทั้งช่วยให้ฟันของเราสุขภาพดี อยุ่กับเราไปนานๆ

เราควรแปรงฟันเวลาใดบ้าง

คนเราควรแปรงฟันอย่างน้อยวันละ 2 ครั้ง คือ หลังอาหารเช้า และก่อนเข้านอน หรืออาจแปรงฟันหลังอาหารมื้อกลางวัน เพื่อช่วยลดการการสะสมของคราบแบคทีเรีย และในการแปรงฟันแต่ละครั้ง ควรใช้เวลาอย่างน้อย 2 นาทีขึ้นไป เพื่อให้ทำความสะอาดอย่างทั่วถึงทั้งช่องปาก

A title

Image Box text

การเลือกแปรงสีฟัน และยาสีฟันที่เหมาะสมกับวัย

อุปกรณ์สำคัญ สำหรับการทำความสะอาดช่องปาก คือแปรงสีฟัน และยาสีฟัน ซึ่งหากเลือกใช้อย่างเหมาะสม ก็จะทำให้เรามีสุขภาพของช่องปากที่ดี โดยวิธีการเลือกแปรงสีฟัน และยาสีฟันที่เหมาะสมกับวัย แปรงสีฟัน ควรเลือกที่มีขนาดพอดีกับปาก และขนแปรงที่อ่อนนุ่ม เพราะขนแปรงที่แข็ง อาจทำให้เกิดผลเสียต่อสุขภาพเหงือก และฟัน

ส่วนแปรงสีฟันไฟฟ้าก็ใช้ได้เช่นกัน และมีประสิทธิภาพไม่น้อยไปกว่าแปรงสีฟันธรรมดา และแปรงสีฟันไฟฟ้า ช่วยทำความสะอาดได้สะดวกกว่า แต่ก็มีราคาที่ค่อนข้างสูง ทั้งนี้ ควรใช้ร่วมกับยาสีฟันที่มีส่วนผสมของฟลูออไรด์ด้วย เพื่อให้ได้ผลดียิ่งขึ้น ช่วยให้ฟันขาวสะอาดมากยิ่งขึ้น

แปรงสีฟันมีอายุการใช้เพียง 3-4 เดือน เราจึงควรเปลี่ยนแปรงสีฟันเป็นประจำทุก 3 เดือน หรือเมื่อเห็นว่าขนแปรงเริ่มแข็ง หลุดร่วง งอ หรือดูสกปรก เพราะหากใช้แปรงสีฟันที่เสื่อมสภาพต่อไป อาจเสี่ยงต่อการสะสมของเชื้อแบคทีเรีย และจะส่งผลต่อสุขภาพช่องปาก

ทั้งนี้ การเก็บรักษาแปรงสีฟันอย่างเหมาะสม ควรเก็บไว้ในที่ที่แห้ง อากาศถ่ายเทสะดวก จะช่วยไม่ให้เชื้อแบคทีเรียหรือเชื้อราเจริญเติบโต อีกทั้งห้ามใช้แปรงสีฟันร่วมกับผู้อื่น เพื่อป้องกันการติดต่อเชื้อโรคที่เป็นอันตราย ต่อร่างกายได้

ยาสีฟัน ควรเลือกที่มีความเข้มข้นของฟลูออไรด์ให้เหมาะสมกับวัยของผู้ใช้ สังเกตได้จากฉลากบรรจุภัณฑ์ของยาสีฟันแต่ละยี่ห้อ โดยแต่ละช่วงวัยควรใช้ยาสีฟันที่มีปริมาณฟลูออไรด์ดังต่อไปนี้

  • ผู้ใหญ่ และเด็กโต ควรใช้ยาสีฟันที่มีปริมาณฟลูออไรด์อย่างน้อย 1,350 ส่วนในล้านส่วน
  • เด็กอายุ 3-6 ปี ใช้ยาสีฟันที่มีปริมาณฟลูออไรด์ 1,350 ส่วนในล้านส่วนได้ แต่ควรใช้ในปริมาณเท่าเมล็ดถั่วเขียวเท่านั้น หากเด็กไม่มีฟันผุ อาจใช้ยาสีฟันที่มีฟลูออไรด์เข้มข้นน้อยกว่านี้ แต่ไม่ควรต่ำกว่า 1,000 ส่วนในล้านส่วน
  • เด็กอายุต่ำกว่า 3 ปี ควรใช้ยาสีฟันในปริมาณเพียงเล็กน้อย โดยใช้ส่วนของหัวแปรงสีฟันป้ายยาสีฟันบาง ๆ ทั้งนี้ ไม่ควรให้เด็กเลีย หรือกินยาสีฟันเล่นเด็ดขาด

ทันตแพทย์อาจแนะนำให้ใช้ยาสีฟันที่มีความเข้มข้นของฟลูออไรด์สูงขึ้นในบางกรณี ซึ่งผู้ใช้ควรปฏิบัติตามคำแนะนำของแพทย์อย่างเคร่งครัด เพื่อลดการได้รับสารฟลูออไรด์เข้าสู่ร่างกายมากเกินไป เพราะอาจก่อให้เกิดอันตรายต่อร่างกายได้

การแปรงฟันให้ถูกวิธี

ควรแปรงให้ครบทุกซี่ โดยให้แปรงอยู่ในลักษณะทำมุม 45 องศา และแปรงเป็นวงกลมทั้งด้านใน ด้านนอก และส่วนที่ใช้บดเคี้ยวของฟัน ส่วนฟันหน้าด้านในนั้นอาจแปรงในลักษณะขึ้น-ลงได้เช่นกัน ซึ่งทั้งหมดควรใช้เวลาไม่ต่ำกว่า 2 นาที และหลังจากแปรงฟันจนทั่วแล้ว ควรแปรงลิ้น เพื่อลดการเกิดกลิ่นปาก และฝ้าที่ลิ้น ซึ่งเป็นแหล่งสะสมของเชื้อแบคทีเรียด้วย ซึ่งเป็นสาเหตุหลักของการเกิดกลิ่นปากด้วย

เมื่อเราแปรงฟันเรียบร้อยแล้ว ควรบ้วนปากให้ฟองยาสีฟัน และเศษอาหาร ที่ตกค้างอยู่ออก ไม่ควรบ้วนปากด้วยน้ำทันที ควรรอสักครู่ แล้วค่อยบ้วนปาก เพราะจะทำให้สารฟลูออไรด์ที่เคลือบฟันถูกชะออกไป

A title

Image Box text

ควรแปรงฟันที่บริเวณไหนกันบ้าง

การแปรงฟันให้สะอาดสิ่งสำคัญก็คือ เราควรแปรงฟันให้ครบทุกซี่ และตามซอกต่างๆ ขนแปรงควรเข้าไปถึงทุกจุด โดยเฉพาะฟันกรามที่อยู่ด้านในสุด นอกจากนี้ บริเวณขอบเหงือกรอยต่อระหว่างฟันกับเหงือก ก็ควรแปรงด้วยเช่นเดียวกัน เพราะในบริเวณนี้อาจจะมีเศษอาหารเข้าไปติดอยู่ได้ และอย่าลืมแปรงลิ้นด้วย เพราะลิ้นเป็นแหล่งสะสมเชื้อแบคทีเรีย และจุลรินทรีย์ที่เป็นสาเหตุสำคัญของการเกิดกลิ่นปาก

สำหรับใครที่ไม่เคยแปรงลิ้นในช่วงแรกอาจจะรู้สึกไม่ดีนัก แต่เมื่อทำเป็นประจำก็จะช่วยทำให้คุณรู้สึกดีขึ้นเรื่อยๆ และถ้าเราแปรงฟันได้อย่างทั่วถึงก็จะช่วยให้ช่องปากของเราสะอาด และมีสุขภาพฟันที่ดี

ข้อห้ามในการแปรงฟัน

นอกจากวิธีการแปรงฟันที่ถูกต้องแล้ว ก็ยังมีข้อห้ามที่เราไม่ควรทำ เพราะอาจจะมีผลต่อสุขภาพปาก และฟันของเราได้ เช่น

  • ไม่ควรแปรงฟันด้วยขนแปรงที่ปาน เพราะจะทำให้การแปรงฟันไม่ทั่วถึง และไม่สะอาดพอ
  • ไม่ควรแปรงฟันแรงจนเกินไป เพราะอาจส่งผลให้คอฟันสึกได้
  • ไม่ควรแปรงฟันในลักษณะสวนทางกับเหงือก เช่น การปัดแปรงไปทางเหงือก เพราะอาจจะทำให้เหงือกร่น
  • ไม่ควรใช้แปรงสีฟันร่วมกับผู้อื่น ควรใช้ของใครของมัน เพราะถ้าใช้ร่วมกันอาจจะทำให้เรา ติดโรคเกี่ยวกับช่องปาก หรือโรคที่สามารถติดต่อกันได้โดยการสัมผัสน้ำลาย

ไหมขัดฟัน และน้ำยาบ้วนปากจำเป็นต่อการแปรงฟัน หรือไม่

การใช้ไหมขัดฟันหลังแปรงฟันเป็นสิ่งสำคัญที่ควรทำ เนื่องจากเป็นวิธีช่วยกำจัดเศษอาหารออกจากบริเวณซอกฟัน ที่แปรงสีฟันเข้าไม่ถึง ป้องกันปัญหาฟันผุที่อาจเกิดขึ้นตามมา โดยควรใช้ไหมขัดฟันอย่างน้อยวันละครั้ง ก่อน หรือหลังจากแปรงฟัน การใช้ในช่วงแรกอาจทำให้รู้สึกเจ็บ หรือมีเลือดออกได้ แต่ไม่ต้องกังวล เพราะเหงือกจะคุ้นชิน และแข็งแรงขึ้นเอง หากทำเป็นประจำ

ส่วนการใช้น้ำยาบ้วนปากนั้น ช่วยป้องกันฟันผุได้จริง แต่ไม่ควรใช้หลังจากแปรงฟัน เพราะน้ำยาบ้วนปากอาจชะล้างฟลูออไรด์จากยาสีฟันที่มาช่วยเคลือบฟันได้ ควรใช้น้ำยาบ้วนปากในเวลาอื่นๆ แทน เช่น หลังจากอาหารมื้อเที่ยง หรือหลังรับประทานของหวาน เป็นต้น นอกจากนี้ หลังจากใช้น้ำยาบ้วนปาก ควรหลีกเลี่ยงการดื่ม หรือรับประทานอาหารอย่างน้อย 30 นาที เพื่อให้สารฟลูออไรด์ติดคงทนกับเคลือบฟันยิ่งขึ้น

วิธีแปรงฟันขณะจัดฟัน

สิ่งสำคัญในการแปรงฟันสำหรับคนจัดฟัน คือความเอาใจใส่ แปรงฟันอย่างสม่ำเสมอ ซึ่งขั้นตอนการดูเเลความสะอาดฟัน มีดังนี้

1. แปรงวนรอบบริเวณเครื่องมือจัดฟัน

  • แปรงบริเวณ Bracket และลวดจัดฟัน วางขนแปรงบน Bracket ขยับ และหมุนขนแปรงวนรอบๆ เหล็กจัดฟัน อย่างน้อย 5 ครั้งต่อซี่

2. แปรงด้านนอกของฟัน โดยทำมุม 45 องศากับแนวฟัน

  • แปรงด้านนอกของฟัน บริเวณคอฟัน ให้ขนแปรงจรดขอบเหงือก และทำมุม 45 องศากับแนวแกนฟัน ขยับขนแปรงไปมาในช่วงสั้นๆ และปัดขนแปรงไปยังปลายฟัน

3. แปรงด้านในของฟัน ขยับขนแปรงไปมาตามแนวฟัน

  • แปรงด้านในของฟัน บริเวณคอฟันทางด้านในของฟัน ให้ขนแปรงจรดระหว่างขอบเหงือก และคอฟัน ขยับขนแปรงไปมาในช่วงสั้นๆ และปัดขนแปรงไปยังปลายฟัน

4. ขยับแปรงเข้าออกตามแนวฟันกราม

  • แปรงด้านบดเคี้ยว ขยับแปรงเข้าออกตามแนวฟันกราม เพื่อทำความสะอาดด้านบดเคี้ยวของฟัน

A title

Image Box text

วิธีใช้แปรงซอกฟันสำหรับคนจัดฟัน

  • สอดหัวแปรงเข้าใต้เหล็กจัดฟัน แปรงเบาๆ ระหว่างช่องแบร็คเก็ต ทั้งฝั่งซ้าย ขวา ด้านบน และด้านล่าง
  • สอดหัวแปรงระหว่างซอกฟัน และเอียงหัวแปรงไปที่แกนกลางของฟัน จากนั้นดันหัวแปรงผ่านซอกฟันเบาๆ
  • วางด้ามแปรงเป็นแนวระนาบทำมุม 90 องศา กับฟัน โดยไม่ต้องออกแรงกด
  • ดันหัวแปรงผ่านใต้จุดสัมผัสระหว่างฟัน จากนั้นดึงแปรงออก

A title

Image Box text

สรุป

การเแปรงฟันเป็นเรื่องใกล้ตัว ที่ไม่ควรมองข้าม เพราะถ้าแปรงฟันไม่ถูกวิธี หรือดูแลไม่ดี ปัญหาช่องปากต่างๆ จะตามมาแน่นอน และอย่าลืมแปรงลิ้นควบคู่ไปด้วย เพราะอาจมีเชื้อแบคทีเรีย หรือเศษอาหารฝังอยู่ที่ลิ้น ซึ่งเป็นสาเหตุสำคัญที่ทำให้มีกลิ่นปากได้ โดยไม่รู้ตัว เสริมด้วยการใช้ไหมขัดฟัน และอย่าลืมไปพบแพทย์ เพื่อขูดหินปูนอย่างสม่ำเสมอ