การจัดฟัน คืออะไร

การจัดฟัน คือ การรักษาทางทันตกรรม เพื่อแก้ปัญหาการเรียงตัวของฟันที่ผิดปกติ ให้กลับมาเรียง สวย เป็นระเบียบ โดยทันตแพทย์จะเครื่องมือพิเศษในการปรับรูปฟัน ให้ขยับไปตามตำแหน่งที่เหมาะสม มีผลให้รูปปาก เเละโครงหน้าที่ดูไม่สมส่วน กลับมาดูดีขึ้นได้ ปัญหาที่สามารถพบเจอทั่วไป ได้แก่ ฟันซ้อนเก ฟันบิดเบี้ยว ฟันยื่น ทำให้ดูปากอูม การสบฟันลึก โดยทันตแพทย์เฉพาะทาง จะเป็นคนวางแผน และทำการรักษา อีกหนึ่งข้อสำคัญของการจัดฟันคือ ช่วยเสริมความมั่นใจ

• การจัดฟัน ช่วยปรับแนวฟันให้เรียงตัวเป็นระเบียบ และช่วยรักษาสุขภาพช่องปากให้ดีขึ้น ลดปัญหาฟันผุได้ เนื่องจากฟันที่เรียงตัวไม่เป็นระเบียบ เป็นที่มาของเศษอาหาร ที่ไปอยู่ตามซอกหลืบของฟัน ซึ่งเป็นสาเหตุหลักของฟันผุ
• เมื่อฟันอยู่ในตำแหน่งที่เหมาะสม ทำให้ดูเเลรักษาฟันได้่ง่ายขึ้น
• การดัดฟันช่วยปรับรูปหน้าให้เข้าที่ ดูสมส่วนขึ้น

การจัดฟัน มีกี่ประเภท อะไรบ้าง

1. การจัดฟันแบบโลหะ (MBT – Metal Bracket) การจัดฟันชนิดติดแน่น โดยใช้เครื่องมือที่ทำจากวัสดุโลหะ ติดด้านนอกของผิวฟันด้านหน้า ต้องมาพบทันตแพทย์ทุกเดือน เพื่อปรับตำแหน่งฟัน และเปลี่ยน Oring ชุดใหม่ ระยะเวลาการรักษาขึ้นอยู่กับในแต่ละกรณี ข้อดีของการจัดฟันแบบโลหะ คือ ราคาถูกกว่าการจัดฟันแบบอื่นๆ
2. จัดฟันแบบ Self-Ligate (Self-ligating system) การจัดฟันแบบไม่ต้องใช้ยาง (Oring) เป็นการจัดฟันที่เร็วกว่า และเจ็บน้อยกว่าการจัดฟันแบบติดแน่นทั่วไป ฟันจะเคลื่อนที่ได้อิสระกว่า ข้อดีของการจัดฟันแบบ Self-Ligate ช่วยร่นระยะเวลาจัดฟันลงได้ นอกจากนี้ เหล็กจัดฟันแบบ Self-Ligate ยังดูสวยงามกว่า เพราะ Bracket มองไม่ค่อยเห็น
3. การจัดฟันแบบใส (Clear aligner) นวัตกรรมที่ช่วยปรับให้ฟันรียงตัวเข้าที่อย่างนุ่มนวล ด้วยชุดอุปกรณ์จัดฟันแบบถอดออกได้ ที่ทำขึ้นสำหรับแต่ละบุคคล ด้วยเทคโนโลยี Smart Force @ Invisalign จะค่อยๆ ทำการเคลื่อนฟันไปสู่ตำแหน่งที่เหมาะสม

ไม่ว่าอายุเท่าใด ก็สามารถจัดฟันได้ แต่ทันตแพทย์มักแนะนำให้เด็กอายุ 7 ปี เข้ารับการตรวจฟัน เพื่อดูว่ามีปัญหาที่ควรแก้ไขด้วยการจัดฟัน หรือไม่ การตรวจรักษาตั้งแต่เนิ่นๆ จะทำให้แก้ไขง่ายขึ้น เนื่องจากกระดูกของเด็กยังมีการเติบโต และพัฒนาไม่เต็มที่ การจัดฟันในเด็กอาจต้องแบ่งการจัดฟันเป็น 2 ระยะด้วยกัน คือ

• การจัดฟันระยะที่ 1 ทำในช่วงอายุ 7 ปี โดยเป็นการตรวจรักษาปัญหาการสบฟัน หรือมีฟันซ้อนกันคับแน่น เช่น เด็กที่มีปัญหาขากรรไกรบนแคบ ทำให้ฟันแน่นซ้อนกันมากจึงสบไม่พอดีกับขากรรไกรล่าง
• การจัดฟันอีกครั้งในระยะที่ 2 จะทำเมื่ออายุประมาณ 12-13 ปี เนื่องจากเป็นช่วงที่ฟันแท้ขึ้นครบสมบูรณ์ และสามารถให้เด็กใส่เหล็กจัดฟันบนฟันแท้ทั้งหมดได้แล้ว แต่หากเลยช่วงเวลาของการจัดฟันทั้ง 2 ระยะไปแล้ว การรักษาด้วยการจัดฟันแบบระยะที่ 2 เพียงอย่างเดียวก็ถือว่าเพียงพอ และได้ผลเช่นกัน ยกเว้นกรณีที่มีฟันขึ้นซ้อนกันมากก็อาจจำเป็นต้องถอนฟัน เพื่อให้ฟันมีพื้นที่ในการขยับเรียงตัว

ส่วนการจัดฟันในผู้ใหญ่สามารถทำได้เรื่อยๆ ไม่จำกัดอายุ แต่อาจต้องใช้เวลานานกว่าการจัดฟันในเด็ก

1. เบื้องต้น คนไข้จะต้องปรึกษาทันตแพทย์ เพื่อให้คุณหมอได้ทราบประวัติทันตกรรมที่ผ่านมา จะได้วางแผนการรักษาที่เหมาะสมให้ พร้อมอธิบายแนวทางการรักษา เพื่อให้คนไข้ตัดสินใจด้วย
2. เมื่อคนไข้เลือกรูแปบบการจัดฟันได้เเล้ว ทันตแพทย์จะเริ่มทำการพิมพ์ปาก สร้างแบบจำลองฟัน และถ่ายภาพ x-ray ฟัน เพื่อนำข้อมูลทั้งหมดมาช่วยดีไซน์การจัดฟัน ที่จะช่วยเสริมโครงสร้างใบหน้าให้เข้ารูปสวยงาม
3. ต่อไปทันตแพทย์จะเช็คสุขภาพในช่องปาก เพื่อทำการเคลียร์ช่องปากให้พร้อม ถ้ามีปัญหาฟันผุ มีหินปูน พบโรคเหงือก หรือรากฟันอักเสบก็ต้องรักษาให้หายก่อน ส่วนการถอนฟันนั้น จำเป็นสำหรับบางเคสในการรักษา อยู่ที่ทันตแพทย์จัดฟันจะเป็นผู้วางแผนการรักษา
4. ทันตแพทย์จะนัดติดเครื่องมือจัดฟันให้คนไข้
5. เมื่อการรักษาเสร็จสมบูรณ์ ทันตแพทย์จะถอดเครื่องมือจัดฟัน ทำรีเทนเนอร์เพื่อคงสภาพฟัน ให้คนไข้ใส่อย่างต่อเนื่องเพื่อป้องกันฟันเคลื่อน